Uluslararası Af Örgütü'nün 150 ülkeyi kapsayan "2024-25 Dünya İnsan Haklarının Durumu" raporu, teknolojinin insan haklarını ihlal etme potansiyelini çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Rapor, hükümetlerin yeni teknolojileri yeterince düzenlemekteki yetersizliğini, gözetim araçlarını kötüye kullanımını ve yapay zeka aracılığıyla ayrımcılık ve eşitsizlikleri kalıcı hale getirme eğilimini vurguluyor. Bu durum, günümüz ve gelecek nesiller için ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Gözetim Teknolojileri ve İnsan Hakları İhlalleri
Şeffaflık ve düzenleme eksikliği, özellikle casus yazılımlar gibi gözetim teknolojileriyle ilgili karanlık ticareti gizlemeye devam ediyor. Bu durum, hükümetlerin ve diğer aktörlerin insan haklarını ihlal etme potansiyelini artırıyor. Avrupa'da, özellikle Filistin ile ilgili barışçıl protestolarda yüz tanıma ve insansız hava araçlarının hukuka aykırı bir şekilde kullanılması, bu teknolojilerin kötüye kullanımının somut bir örneğini teşkil ediyor.
- Casus yazılımların yaygınlaşması
- Yüz tanıma sistemlerinin kötüye kullanımı
- İnsansız hava araçlarının hukuka aykırı kullanımı
Yapay Zeka ve Ayrımcılık
Rapor, yapay zekanın ayrımcılığı ve eşitsizlikleri kalıcı hale getirme potansiyeline de dikkat çekiyor. Algoritmaların önyargılı verilerle eğitilmesi, belirli gruplara karşı ayrımcılığa yol açabiliyor. Bu durum, özellikle işe alım, kredi başvuruları ve ceza adaleti gibi alanlarda ciddi sonuçlar doğurabiliyor.
Uluslararası Af Örgütü'nden Çağrı
Uluslararası Af Örgütü, hükümetlere ve uluslararası topluma, teknolojinin insan haklarına saygılı bir şekilde kullanılmasını sağlamak için acil adımlar atma çağrısında bulunuyor. Bu kapsamda, şeffaflığın artırılması, bağımsız denetim mekanizmalarının oluşturulması ve insan haklarına uygun düzenlemelerin yapılması büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, teknolojinin insanlık için bir tehdit haline gelmesi kaçınılmaz olabilir.
Sonuç olarak, Uluslararası Af Örgütü'nün raporu, teknolojinin insan hakları üzerindeki olumsuz etkilerine dair önemli bir uyarı niteliği taşıyor. Gözetim teknolojilerinin kötüye kullanımı, yapay zekanın ayrımcılığı körüklemesi gibi sorunlarla mücadele etmek için acil ve etkili önlemler alınması gerekiyor. Aksi takdirde, teknolojinin insanlık için sunduğu fırsatlar, insan hakları ihlalleri gölgesinde kalabilir.
