DİSK, KESK, TMMOB ve TTB, Meclis'e sunulan ve enerji ile maden projelerindeki izin süreçlerini hızlandırarak şirketlerin önünü açmayı hedefleyen "Süper İzin" yasasına sert tepki gösterdi. Yapılan ortak açıklamada, yasanın sermayenin çıkarları doğrultusunda doğayı, emeği, tarımı, köylüyü, halk sağlığını ve kamusal denetimi hiçe sayan bir talan ve gasp yasası olduğu vurgulandı.

Torba Yasa: Şirketlerin Çıkarları Mı Korunuyor?

Meslek örgütleri, "Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" adı altında sunulan bu yasa teklifinin aslında Maden Kanunu, Zeytincilik Kanunu, Mera Kanunu, Orman ve Çevre yasaları ile Elektrik ve Enerji Piyasası Düzenlemeleri'ni tek bir torba ile hükümsüz kılmayı amaçladığını belirtiyor. Ayrıca tüm planlama yetkisinin, toplumun faydasından ziyade şirketlerin çıkarlarını gözeten merkezi bir otoriteye devredilmesinin hedeflendiği ifade ediliyor.

Açıklamada, yasa hazırlık sürecinin kapalı kapılar ardında yürütüldüğü, halkın, meslek örgütlerinin ve bilim insanlarının süreçten dışlandığı vurgulanarak, "Bu keyfilik, Anayasa'nın eşitlik ve katılımcılık ilkeleriyle açıkça çelişmektedir. Bu da bize açıkça göstermektedir ki yasa, şirketler için, şirketlerle birlikte yazılmıştır" denildi.

Yasa Neleri Değiştiriyor? İşte Maddeler Halinde Tehlikeler

DİSK, KESK, TMMOB ve TTB'nin ortak açıklamasında, torba yasanın getirdiği ve götürdüğü değişiklikler maddeler halinde sıralandı:

• ÇED Süreci Etkisizleşiyor: Projeler için gerekli olan çevresel etki değerlendirme (ÇED) süreci devre dışı bırakılıyor. Kurumların görüş süresi kısaltılıyor, yanıt verilmezse “olumlu” sayılıyor. Yöre halkının ve toplumun itiraz hakkı pratikte ortadan kaldırılıyor.
• Zeytinlikler Madenciliğe Açılıyor: Taşınabilir kabul edilerek zeytinlik alanlarda maden ve enerji projeleri yapılabilecek. Danıştay’ın daha önce iptal ettiği yönetmelik değişikliği bu kez yasa ile geri getiriliyor. 3573 sayılı Zeytincilik Kanunu fiilen askıya alınıyor.
• Meralar Enerji Projelerine Tahsis Ediliyor: RES, GES, HES ve JES projeleri için meralar kolayca tahsis edilebilecek. Hayvancılığın belkemiği olan bu alanlar, kırsal yoksulluğu derinleştirecek şekilde tasfiye ediliyor.
• Ormanlar ve Kamu Arazileri Sermayeye Açılıyor: Ormanlarda yatırımcılara uzun süreli, düşük bedelli kullanım hakkı veriliyor. Ağaçlandırma, doğa koruma yükümlülükleri geriye itiliyor. Akbelen gibi örnekler yasallaştırılmak isteniyor.
• Acele Kamulaştırma Yaygınlaştırılıyor: 2035 yılına kadar enerji projeleri için köylünün toprağı “acele” kamulaştırılacaktır. Kamulaştırma artık kamu yararı için değil, özel şirketlerin önünü açmak için kullanılacaktır.
• Kaçak Yatırımlara Af Getiriliyor: 2024 öncesinde ruhsatsız yapılmış enerji ve maden tesisleri yasal hale getiriliyor. Kaçak yapılaşma ödüllendiriliyor, hukuk devleti ilkesi zedeleniyor.
• MAPEG’e Olağanüstü Yetkiler Tanınıyor: Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG),diğer kamu kurumlarının yerine karar verecek yetkilere kavuşuyor. Görüş alınmadığında “olumlu” sayılacak uygulamayla, doğrudan şirketlerin çıkarını koruyan bir süper kurum yaratılıyor.
• Yeni Üst Kurul ile Kurumsal Vesayet Kuruluyor: Kurumlar izin vermezse, Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın başkanlık edeceği bir kurul, tek başına izin verebilecek. Yerinden yönetim, halk iradesi ve bilimsel görüş yok sayılıyor.

Sonuç: Yaşamı Savunmak İçin Birlikte Ses Çıkarma Çağrısı

DİSK, KESK, TMMOB ve TTB, yaşamı savunmak için geç kalınmadığını belirterek, bu yasanın geri çekilmesi gerektiğini vurguladı. Açıklamada, "Doğa, meta değildir. Mera, zeytinlik ve orman yaşam alanıdır. Bilimsel kurumlar, meslek örgütleri ve halk karar süreçlerinin dışında bırakılamaz. Kamusal kararlar; kamu yararına, ekolojik dengeye ve sosyal adalete dayanmalıdır. Bizler doğayı, emeği, halk sağlığını ve yaşam alanlarımızı savunmaya devam edeceğiz. Tüm kamuoyunu bu yıkım yasasına karşı birlikte ses çıkarmaya çağırıyoruz!" ifadelerine yer verildi.